MỐI LIÊN QUAN GIỮA VẬN ĐỘNG VÀ HỌC TẬP

Trong bài chia sẻ lần này, MIHU xin lý giải tại sao trẻ em CẦN học thông qua vận động dựa trên khám phá khoa học về phát triển của não bộ/tâm lý, cũng như khẳng định rằng những nỗ lực RÈN học cho trẻ dưới dạng ngồi im một chỗ và giữ im lặng trong thời gian dài thực sự là phản khoa học và rất có hại. Thêm nữa, việc vận động cơ thể thường xuyên không chỉ quan trọng với trẻ nhỏ mà còn có vai trò rất tốt hỗ trợ việc học ngay cả với người đã trưởng thành nhờ tác động rất tích cực của nó lên hoạt động của não.

1. Lý do thứ nhất: VÙNG NÃO GIỮ VAI TRÒ CHÍNH CHO VIỆC HỌC HỎI CHÍNH LÀ VÙNG KIỂM SOÁT VẬN ĐỘNG 

Trong não bộ con người có một khu vực có tên là tiểu não (Cerebellum) nằm ở phía đằng sau, tuy chỉ nhỏ bằng nắm tay nhưng lại tập trung gần như 1/2 số nơ ron thần kinh của não bộ. Tiểu não có vai trò quan trọng nhất trong việc điều khiển hệ vận động của con người, và các nhà thần kinh học đồng thời cũng phát hiện ra rằng nó cũng đóng vai trò trọng tâm trong quá trình học tập thông qua hoạt động truyền gửi thông tin từ vỏ não tới khu vực này, xử lý dữ liệu và truyền ngược trở lãi vỏ não (vốn chủ về các hoạt động tư duy bậc cao như lập kế hoạch, critical thinking...), cũng như các khu vực khác của não bộ liên quan tới trí nhớ, độ tập trung và tư duy về không gian.

Không chỉ thế, bản thân tiểu não có khả năng giúp con người đưa ra những dự đoán cũng như các hoạt động tự sửa sai - vốn luôn có ích không chỉ đối với vận động mà còn có lợi cho quá trình tư duy trừu tượng.

Như ta đã biết, dựa trên một nghiên cứu nổi tiếng về những người lái xe taxi ở London mà trong một post trước đây mình đã dịch, bản thân các khu vực của não bộ có sự thay đổi linh động theo thời gian dựa trên tần suất "được sử dụng" của chúng. Có nghĩa là khi được thực hành nhiều, một khu vực của não có khả năng phát triẻn lớn hơn bình thường cũng như sự vận chuyển thông tin giữa các tế bào trở nên trơn tru hơn là những trường hợp không dùng.

Từ hai ý trên có thể thấy, hoạt động về thể chất cũng như hoạt động tư duy trực tiếp với vấn đề đều tạo nên sự kích thích cho hoạt động của khu vực não này, tạo nên sự thông suốt và minh mẫn cho người sở hữu nó. Nói một cách đơn giản, hoàn toàn có thể khẳng định rằng vận động thể chất là một cách giúp đầu óc minh mẫn và hỗ trợ rất đắc lực cho việc học tập.

2. Lý do thứ hai: HOẠT ĐỘNG THỂ CHẤT BƠM Ô-XY LÊN NÃO 

Theo quan điểm sinh học thông thường, vận động thể dục giúp thúc đẩy quá trình bơm máu, từ đó, oxy được cung cấp tới khắp các bộ phận trong cơ thể, trong đó có não bộ. Oxy lại là nguồn sống quan trọng nhất đối với não, và khi được cung cấp đủ oxy, não có đủ điều kiện để vận hành tốt.

Nhiều nghiên cứu khác của ngành này cũng đi đến kết luận tương tự khi chỉ ra rằng thậm chí những hoạt động thể chất mang tính tự nguyện còn gây ảnh hưởng tới sự thay đổi trong quá trình trao đổi chất và làm biến đổi gene sinh học (biểu hiện gene - gene expression), giúp tăng cường rất nhiều các hoạt động hỗ trợ quá trình truyền và giải mã thông tin, mối liên kết giữa các synapse cũng như khả năng hoạt động và độ bền của các nơ ron thần kinh. Những thứ này là cơ sở quan trọng cho quá trình học tập cũng như tạo nền tảng cho trí thông minh (rồi sẽ được di truyền qua gene).

3. Lý do thứ ba: HOẠT ĐỘNG THỂ THAO GIÚP GIẢI TOẢ CĂNG THẲNG

Theo Mayo Clinics, một tổ chức phi lợi nhuận có mục đích giáo dục kiến thức y khoa cho mọi đối tượng, việc luyện tập thể dục thể thao có tác động rất lớn giúp giải toả căng thẳng cũng như đẩy lùi các nguy cơ bệnh tật vốn là hậu quả của stress. Những lý do chính cho việc này là:

- Vận động giúp bơm endorphins, một chất truyền dẫn trong não bộ giúp mang lại cảm giác tích cực, hưng phấn, lên não.

- Bằng việc tập trung vào hoạt động thể lực, bạn tìm lại được cảm giác cân bằng trong tâm trí, gạt bỏ được những băn khoăn lo lắng vốn đeo đuổi bạn trong thời gian đó. Sau thời gian này, cơ thể bạn cảm thấy tràn đầy sinh lực và sự lạc quan, từ đó bạn có thể bình tĩnh và sáng suốt quay trở lại xử lý vấn đề cũ.

- Vận động giúp cải thiện tâm trạng, giúp thư giãn, giảm mệt mỏi căng thẳng đầu óc, khiến bạn ngủ sâu hơn - và giấc ngủ từ lâu đã được chứng minh là yếu tố then chốt với mối liên quan mật thiết tới trí nhớ.

Trên đây là 3 lý do chính cho thấy chúng ta không thể gạt bỏ hoạt động thể chất ra khỏi lịch trình hàng ngày, cũng như nếu muốn thế hệ sau thực sự thông minh và học tập hiệu quả, nhất thiết phải chú ý tạo điều kiện cho các cháu được vận động - càng sơm càng tốt. Về điểm này, nếu tập trung cho vận động trước giai đoạn 5-6 tuổi thì các cháu chắc chắn đã được tạo một tiền đề tốt ở não, sẵn sàng cho những đột phá về học thuật ở giai đoạn sau - CHỨ KHÔNG PHẢI LÀ HỌC CHỮ (bị ép buộc) SỚM.

Mihu tổng hợp.